by Γράφει: Ο Ταξίαρχος ΠΑ (εα) Χαράλαμπος Παπασπύρος*
«ὡς οὐδέν ἐστιν οὔτε πύργος οὔτε ναῦς ἐρῆμος ἀνδρῶν μὴ ξυνοικούντων ἔσω» — Σοφοκλής
Η αρχαία αυτή ρήση του Σοφοκλή παραμένει επίκαιρη όσο ποτέ. Μια ναυαρχίδα χωρίς πλήρωμα και ένας πύργος χωρίς υπερασπιστές δεν έχουν λόγο ύπαρξης. Το ίδιο ισχύει για τις Ένοπλες Δυνάμεις, ανεξαρτήτως τεχνολογίας, δομών ή σχεδιασμών. Χωρίς ανθρώπινο δυναμικό, τίποτα δεν μπορεί να λειτουργήσει ουσιαστικά.
Η φετινή κατάρρευση στις βάσεις εισαγωγής στρατιωτικών σχολών αλλά κυρίως οι κενές θέσεις, είναι κάτι παραπάνω από ανησυχητική: είναι ένα σήμα κινδύνου. Όχι μόνο για το εκπαιδευτικό προφίλ των υποψηφίων, αλλά για την ανθρώπινη υποδομή των Ενόπλων Δυνάμεων του αύριο.
Νούμερα που δεν χωρούν παρερμηνείες
ΣΜΥ (Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών): 38 εισακτέοι για 200 θέσεις στα όπλα.
ΣΣΕ (Σχολή Ευελπίδων): 114 εισακτέοι για 245 θέσεις.
Και το φαινόμενο δεν είναι μεμονωμένο. Στα περισσότερα τμήματα στρατιωτικής εκπαίδευσης, οι κενές θέσεις υπερβαίνουν το 50%.
Δεν πρόκειται για σύμπτωμα ενός μόνο έτους ή απλής «πτώσης βάσεων». Είναι η αντανάκλαση μιας ευρύτερης πραγματικότητας: η νέα γενιά δεν βλέπει στις Ένοπλες Δυνάμεις ένα ελκυστικό επαγγελματικό ή αξιακό μέλλον.
Γιατί οι νέοι αποστρέφονται το στράτευμα;
Η αποχή δεν είναι τυχαία, ούτε ασύνειδη. Οι σημερινοί έφηβοι μεγαλωμένοι σε ένα περιβάλλον σχετικής ειρήνης, ευρωπαϊκής “κανονικότητας” και τεχνολογικού κορεσμού, βλέπουν τις στρατιωτικές σχολές ως:
- Περιοριστικές: με αυστηρή πειθαρχία, σκληρά ωράρια και ελάχιστο προσωπικό χρόνο
- Αβέβαιες επαγγελματικά: με χαμηλές απολαβές, μη αναγνώριση τίτλου σπουδών και επαγγελματικών δικαιωμάτων, στασιμότητα και θεσμική απαξίωση.
- Μακριά από τα όνειρά τους: δεν νιώθουν ότι θα πραγματοποιήσουν προσωπικές ή επαγγελματικές φιλοδοξίες μέσα σε μια στολή.
- Χωρίς αφήγημα: δεν υπάρχει σύγχρονη αφήγηση για το “γιατί να υπηρετήσεις”. Το χρέος, η προσφορά, η αποστολή δεν νοηματοδοτούνται με όρους της εποχής.
Τι σημαίνει αυτή η απουσία
Οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν είναι απλώς δομές. Είναι ένας οργανισμός άμυνας και αποτροπής, που χρειάζονται ανθρώπους ικανούς, εκπαιδευμένους, πρόθυμους και αφοσιωμένους.
Χωρίς επαρκείς εισακτέους, με αθρόες αποστρατείες & παραιτήσρις οι επόμενες γενιές στελεχών θα είναι αριθμητικά ελλιπείς και ποιοτικά αποδυναμωμένες.
Οι οροφές προσωπικού θα μειώνονται όχι επειδή έτσι σχεδιάστηκε, αλλά επειδή δεν θα υπάρχουν υποψήφιοι.
Η ανανέωση των Ε.Δ. θα σταματήσει, και οι σημερινοί επαγγελματίες θα γεράσουν χωρίς αντικαταστάτες.
Μπορεί η «Ατζέντα 2030» να πετύχει χωρίς νέους ανθρώπους;
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, κ. Νίκος Δένδιας, με την «Ατζέντα 2030» εισάγει μια σειρά από δομικές και ορθολογικές αλλαγές: αναδιοργάνωση μονάδων, μείωση οροφών, σώμα υπαξιωματικών, αξιοποίηση ταμείων κλπ. Όμως, όλα αυτά είναι χωρίς περιεχόμενο αν δεν υπάρχουν άνθρωποι να τα υπηρετήσουν.
Η πολιτεία οφείλει να αναρωτηθεί:
- Πώς μπορούμε να εμπνεύσουμε ξανά τους νέους;
- Με νέο αφήγημα: πατριωτισμός, προσφορά, αποστολή με λέξεις και εικόνες που να έχουν νόημα το 2025, όχι το 1965.
- Με ορατή επαγγελματική προοπτική: σταθερότητα, δυνατότητες εξέλιξης, αξιοκρατία.
- Με αναβάθμιση σπουδών και κύρους: όχι σχολές δεύτερης επιλογής, αλλά εστία δυναμισμού, επιστήμης, τεχνολογίας, ηγεσίας.
- Με κοινωνική & οικονομική ενίσχυση: οι οικογένειες δεν βλέπουν πλέον το στράτευμα ως εφαλτήριο. Πρέπει να ξαναγίνει.
Η Εθνική Άμυνα δεν είναι μόνο εξοπλισμοί και ατζέντες, δεν είναι μόνο γεωστρατηγικές ισορροπίες και σύμμαχοι. Είναι πάνω απ’ όλα άνθρωποι. Χωρίς αυτούς, δεν υπάρχει άμυνα, δεν υπάρχει αποτροπή, δεν υπάρχει κράτος.
Ο Σοφοκλής μας το υπενθυμίζει: «Ούτε πύργος ούτε ναύς υπάρχει δίχως ανθρώπους». Σήμερα, έχουμε πλοία. Έχουμε πύργους. Μένει να δούμε αν θα έχουμε και ανθρώπους.
*Ex. Vice President at Hellenic Aerospace Industry SA, Secretary General Hellenic Aerospace & Defense Industries Group
