by Η Τουρκία κατέθεσε επίσημα στον ΟΗΕ, μέσω του οργανισμού IOC–UNESCO, τον δικό της θαλάσσιο χωροταξικό χάρτη στις 16 Ιουνίου 2025, ο οποίος διχοτομεί το Αιγαίο και αποκλείει τα ελληνικά νησιά από δικαιώματα σε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη ή υφαλοκρηπίδα.
Ο χάρτης εφαρμόζει τη θεωρία της «μέσης γραμμής» μεταξύ της ηπειρωτικής Τουρκίας και Ελλάδας, αγνοώντας την επήρεια νησιών όπως η Χίος, η Σάμος, η Λέσβος, η Κρήτη και το Καστελλόριζο, και παρουσιάζει τα νησιά ως «ουδέτερες γεωγραφικές ανωμαλίες»
Η κίνηση αυτή αποτελεί την πρώτη φορά που η Τουρκία δημοσιοποιεί διεθνώς μέσω ενός οργανισμού του ΟΗΕ μια θεσμική εκδοχή της στρατηγικής της «Γαλάζιας Πατρίδας», ενισχύοντας πολιτικά τις διεκδικήσεις της στην περιοχή.
Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών απάντησε ότι ο χάρτης δεν έχει νομική ισχύ και παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, ενώ η Ελλάδα προτίθεται να υπερασπιστεί τα δικαιώματά της σε όλα τα διεθνή φόρα. Χαρακτήρισε τον τουρκικό χάρτη προκλητικό, αναθεωρητικό και νομικά ανυπόστατο, επισημαίνοντας ότι δεν έχει καμία διεθνή αναγνώριση και δεν απευθύνεται σε αρμόδιο διεθνή οργανισμό για το Δίκαιο της Θάλασσας, άρα δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.
Η Ελλάδα τονίζει ότι ο δικός της θαλάσσιος σχεδιασμός έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό κεκτημένο και βασίζεται στο διεθνές δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), ενώ καλεί την Τουρκία να μην προβάλλει μαξιμαλιστικούς ισχυρισμούς που εξυπηρετούν εσωτερική κατανάλωση και υπονομεύουν τη σταθερότητα στην περιοχή
Η ελληνική πλευρά δηλώνει αποφασισμένη να συνεχίσει να υπερασπίζεται τις κυριαρχικές της διεκδικήσεις με βάση τη νομιμότητα και να προβεί στις δέουσες ενέργειες σε όλα τα διεθνή φόρα, κλιμακώνοντας τις διπλωματικές πρωτοβουλίες της ως απάντηση στην τουρκική πρόκληση
Η τουρκική ενέργεια επηρεάζει αρνητικά την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο με πολλούς τρόπους:
- Αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε νησιά και βραχονησίδες, όπως η Ζουράφα, επιχειρώντας να τα εντάξει στο δικό της FIR και να τα υφαρπάξει, ενώ πραγματοποιεί παρενοχλήσεις και στρατιωτικές ασκήσεις σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας
- Προωθεί μονομερείς αξιώσεις που διχοτομούν το Αιγαίο, αρνούμενη να αναγνωρίσει δικαιώματα ελληνικών νησιών σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, με αποτέλεσμα να περιορίζει την εκμετάλλευση του θαλάσσιου πλούτου από την Ελλάδα
- Αναβαθμίζει στρατιωτικά τις ασκήσεις της σε περιοχές που επικαλύπτουν ελληνικές ασκήσεις, ζητώντας από την Ελλάδα να τροποποιήσει τις δικές της περιοχές, ώστε να νομιμοποιήσει την τουρκική παρουσία και παρανομία
- Εφαρμόζει τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών», αμφισβητώντας το καθεστώς ελληνικών νησιών και απαιτώντας την αποστρατιωτικοποίησή τους, γεγονός που αυξάνει την ένταση και δυσχεραίνει την άσκηση ελληνικής κυριαρχίας
- Συνολικά, η τουρκική πολιτική στο Αιγαίο δημιουργεί σοβαρές προκλήσεις για την ελληνική κυριαρχία, περιορίζοντας την ελευθερία δράσης της Ελλάδας και θέτοντας σε κίνδυνο τα εθνικά της συμφέροντα στην περιοχή
Τι σημαίνει η δημοσιοποίηση του χάρτη για τις Ελληνικές διεκδικήσεις;
Η δημοσιοποίηση του τουρκικού θαλάσσιου χωροταξικού χάρτη στον ΟΗΕ σηματοδοτεί την προσπάθεια της Τουρκίας να καταγράψει και να υπενθυμίσει διεθνώς τις πάγιες διεκδικήσεις της, ακολουθώντας τη στρατηγική της «Γαλάζιας Πατρίδας» και διχοτομώντας το Αιγαίο
Παράλληλα, η κίνηση αυτή φέρνει την Τουρκία σε μια πιο νομική διάσταση της διαφοράς με την Ελλάδα, καθώς ο χάρτης βασίζεται σε προβλέψεις διεθνούς δικαίου, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μετατόπιση της αντιπαράθεσης από πολιτική σε νομική
Η δημοσιοποίηση του τουρκικού χάρτη δημιουργεί επίσης νέο πλαίσιο δημόσιας εικόνας και διαπραγματευτικής δυναμικής, αμφισβητώντας πρακτικά τα κυριαρχικά δικαιώματα των ελληνικών νησιών και επιτρέποντας στην Τουρκία να παρουσιάζει τις θέσεις της ως τεχνοκρατικό εργαλείο σε διεθνείς θεσμούς
Συνολικά, η κίνηση της Τουρκίας αυξάνει την πίεση στην Ελλάδα να υπερασπιστεί διεθνώς τις κυριαρχικές της διεκδικήσεις, ενώ παράλληλα η δημοσιοποίηση του χάρτη μπορεί να βοηθήσει την Ελλάδα να αναδείξει τη νομική βάση των δικών της διεκδικήσεων
Ποια είναι η πραγματική νομική ισχύς του τουρκικού χάρτη στην UNESCO
Η καταχώριση του τουρκικού θαλάσσιου χωροταξικού χάρτη στον IOC–UNESCO δεν έχει δεσμευτική νομική ισχύ, καθώς δεν πρόκειται για συνθήκη ή διακρατική συμφωνία, αλλά για μια μονομερή ενέργεια που λειτουργεί κυρίως ως πολιτικό και τεχνοκρατικό εργαλείο προβολής των τουρκικών διεκδικήσεων
Ο χάρτης δεν απευθύνεται σε διεθνή οργανισμό που επιβάλλει υποχρέωση ανάρτησης ή αναγνώρισης, επομένως δεν παράγει έννομα αποτελέσματα και δεν αλλάζει το καθεστώς των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο, τα οποία προστατεύονται από το διεθνές δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS)
Πώς εντάσσεται ο χάρτης στη στρατηγική «Γαλάζιας Πατρίδας»
Η κατάθεση του θαλάσσιου χωροταξικού χάρτη από την Τουρκία εντάσσεται στη στρατηγική της «Γαλάζιας Πατρίδας», που αποτελεί ένα αναθεωρητικό και αλυτρωτικό δόγμα με στόχο την προβολή και διεκδίκηση μεγάλης θαλάσσιας περιοχής στο Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο.
Ο χάρτης επιχειρεί να νομιμοποιήσει διεθνώς, με την «αίγλη» της UNESCO, τις τουρκικές διεκδικήσεις που αμφισβητούν την ελληνική κυριαρχία στα νησιά και τα θαλάσσια σύνορα, προβάλλοντας μονομερείς οριοθετήσεις και αγνοώντας τα δικαιώματα της Ελλάδας, ως μέρος της ευρύτερης γεωπολιτικής στρατηγικής της Τουρκίας για έλεγχο και εκμετάλλευση των θαλάσσιων ζωνών που διεκδικεί.
Η κίνηση αυτή αποτελεί συνέχεια της προβολής της «Γαλάζιας Πατρίδας» ως επίσημου δόγματος, που έχει υιοθετηθεί από την τουρκική ηγεσία και τις ένοπλες δυνάμεις, και αποσκοπεί στην ενίσχυση της γεωπολιτικής ισχύος της Τουρκίας στη θάλασσα, καθώς και στην αντίδραση απέναντι στον ελληνικό θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και τις πρωτοβουλίες προστασίας θαλάσσιου περιβάλλοντος στην περιοχή
