by Γράφει: Ο Ταξίαρχος ΠΑ (εα) Χαράλαμπος Παπασπύρος*
Η Αναγκαιότητα της Στροφής σε Ευέλικτες Λύσεις Αντι-Drone: Από τη Θεωρία στην Πράξη
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο ένα νέο επιχειρησιακό περιβάλλον, όπου η υπεροχή δεν βασίζεται αποκλειστικά σε πανάκριβα, μεγάλου μεγέθους, υψηλής τεχνολογίας οπλικά συστήματα. Αντίθετα, φθηνά, μικρά, ευέλικτα και μαζικά παραγόμενα drones, είτε αναγνωριστικά είτε κρούσης μεταβάλλουν τα δεδομένα στο πεδίο της μάχης, προσφέροντας δυνατότητες παρατήρησης, στοχοποίησης και καταστροφής με ελάχιστο κόστος. Μπροστά σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, οι μεγάλες αμυντικές εταιρείες (defense primes) φαίνεται να δυσκολεύονται να προσαρμοστούν. Η δομή, η φιλοσοφία παραγωγής και ο ίδιος ο τρόπος εμπορικής τους λειτουργίας δείχνουν να παραμένουν προσανατολισμένα στα μεγα-συστήματα, εκεί όπου διαχρονικά βρίσκεται και το μεγαλύτερο οικονομικό όφελος.
Το γεγονός αυτό δεν μπορεί να αγνοηθεί. Η απειλή των drones και κατ’ επέκταση των αντι-drone τεχνολογιών δεν είναι μελλοντική, είναι παρούσα, εξελισσόμενη και διαρκώς επιδεινούμενη. Οι ένοπλες δυνάμεις καλούνται να διαχειριστούν μια απειλή η οποία έχει χαμηλό κόστος, υψηλή διαθεσιμότητα και τεχνολογική ευελιξία. Σε αυτό το πλαίσιο, η καθυστέρηση των μεγάλων εταιρειών να προσαρμοστούν δεν είναι απλώς θέμα ανταγωνιστικότητας, είναι ζήτημα εθνικής και συλλογικής ασφάλειας.
Οι λόγοι αυτής της καθυστέρησης είναι πολλαπλοί. Υπάρχει ο παράγοντας του εφησυχασμού: επί δεκαετίες, η βιομηχανία είχε στηριχθεί σε ένα μοντέλο μεγάλων εκσυγχρονιστικών προγραμμάτων, με υψηλές προδιαγραφές, χρονοβόρες φάσεις ανάπτυξης και σημαντικά περιθώρια κέρδους. Τα μικρά, φθηνά και μαζικά παραγόμενα συστήματα δεν εντάσσονται εύκολα σε αυτό το επιχειρηματικό πρότυπο. Επιπλέον, η έντονη γραφειοκρατία, ειδικά στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, επιβραδύνει τον ρυθμό υλοποίησης και εμποδίζει τον ευέλικτο βιομηχανικό μετασχηματισμό. Το πρόγραμμα SAFE αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: παρά την αναγνώριση της ανάγκης για άμεση ανάπτυξη ικανότητας anti-drone, το πρόγραμμα δείχνει δυσκαμψία, καθυστέρηση και περιορισμένη επιχειρησιακή προσαρμοστικότητα.
Το αποτέλεσμα; Χώρες όπως η Πολωνία , αποφασίζουν να κινηθούν αυτόνομα, επιλέγοντας την ταχεία εθνική ανάπτυξη λύσεων αντί της χρονοβόρας πολυεπίπεδης συνεργασίας. Το μήνυμα είναι σαφές: η ανάγκη είναι άμεση και οι αποφάσεις πρέπει να είναι τολμηρές.
Στην Ελλάδα, το παράδειγμα της ΕΑΒ είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό. Η εταιρεία είχε την οραματική πρωτοβουλία να αναπτύξει συστήματα anti-drone ήδη πριν από οκτώ χρόνια, με το radar ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ, τον δοκιμασμένο ΚΕΝΤΑΥΡΟ και τον εξελισσόμενο ΥΠΕΡΙΩΝ . Η τεχνογνωσία υπάρχει, η εμπειρία υλοποίησης επίσης· αυτό που χρειάζεται τώρα είναι συστηματική υιοθέτηση και εφαρμογή. Είναι ενθαρρυντικό ότι το Πολεμικό Ναυτικό ανταποκρίθηκε άμεσα, απαιτώντας την εγκατάσταση του ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ στις φρεγάτες, ενώ το Υπουργείο Άμυνας έχει εκφράσει την πρόθεση να τοποθετήσει το σύστημα σε όλα τα πολεμικά πλοία. Ωστόσο, αντίστοιχο ενδιαφέρον δεν έχει ακόμη εκδηλωθεί από τον Στρατό Ξηράς και την Πολεμική Αεροπορία, παρά το γεγονός ότι η ανάγκη σε αυτά τα πεδία είναι εξίσου ουσιαστική.
Η Ελλάδα δεν στερείται τεχνολογίας ούτε τεχνογνωσίας. Αυτό που απαιτείται είναι πολιτική και επιχειρησιακή βούληση. Πρέπει να καταστεί σαφές ότι η νέα εποχή της άμυνας δεν θα κριθεί από το μέγεθος των συστημάτων, αλλά από την ταχύτητα προσαρμογής και την ικανότητα αξιοποίησης έξυπνων, ευέλικτων και οικονομικά βιώσιμων λύσεων. Η χώρα μας έχει τη δυνατότητα όχι μόνο να προστατεύσει αποτελεσματικά τις Ένοπλες Δυνάμεις της, αλλά και να καταλάβει ηγετική θέση σε έναν τομέα που αναμένεται να αναπτυχθεί εκθετικά τα επόμενα χρόνια.
Η συγκυρία είναι, λοιπόν, κρίσιμη. Αν αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα και στρατηγική διορατικότητα, μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας, της εθνικής ασφάλειας και της τεχνολογικής αυτάρκειας. Αν παραμείνουμε σε λογικές αναμονής, τότε απλώς θα παρακολουθούμε τους άλλους να διαμορφώνουν το μέλλον.
Το μήνυμα είναι σαφές: η απειλή είναι υπαρκτή, η τεχνολογία βρίσκεται ήδη στα χέρια μας, και το ζήτημα είναι πλέον καθαρά θέμα απόφασης και δράσης. Δεν έχουμε την πολυτέλεια της καθυστέρησης.
*Ex. Vice President at Hellenic Aerospace Industry SA
Secretary General Hellenic Aerospace & Defense Industries Group
