by Γράφει: Ο Ταξίαρχος ΠΑ (εα) Χαράλαμπος Παπασπύρος*
Η πρόσφατη εξαγγελία για τη δημιουργία ενός Σώματος Μονίμων Υπαξιωματικών στις Ένοπλες Δυνάμεις , επαναφέρει μια συζήτηση που η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία φαίνεται να ανοίγει ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Πρόκειται, ουσιαστικά, για την τρίτη ή τέταρτη προσπάθεια μέσα σε περίπου είκοσι χρόνια, με πιο πρόσφατη εκείνη του 2019, επί Υφυπουργού Εθνικής Άμυνας Αλκιβιάδη Στεφανή. Και ενώ τότε το εγχείρημα δεν προχώρησε, η επαναφορά του σήμερα προκαλεί εύλογα ερωτήματα…
Μια δομή που λειτουργεί
Το ισχύον σύστημα ιεραρχίας και εξέλιξης στις Ένοπλες Δυνάμεις, με όλες τις ατέλειες και τις ανάγκες εκσυγχρονισμού του, παραμένει λειτουργικό. Οι υπαξιωματικοί έχουν ήδη διακριτή θέση, ρόλο και ευθύνες μέσα στην αλυσίδα διοίκησης. Ο επιχειρησιακός τους ρόλος είναι κρίσιμος, ενώ η εκπαίδευση και η σταδιοδρομία τους ενισχύθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια, τόσο θεσμικά όσο και εκπαιδευτικά.
Όταν λοιπόν υπάρχει μια δομή που αποδίδει, χωρίς εμφανή λειτουργικά κενά, η ανάγκη για ριζική αναδιάρθρωση, ιδίως σε επίπεδο θεσμικής αυτοτέλεια, μοιάζει περισσότερο με πολιτική επιλογή παρά με οργανωτική αναγκαιότητα.
Ένα μέτωπο χωρίς προφανές όφελος
Η ίδια η κυβέρνηση, μέσω των δηλώσεων του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, παραδέχεται πως η απόφαση αυτή αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις. Πιο συγκεκριμένα ο κ. Πρωθυπουργός στο υπουργικό συμβούλιο στις 30 Σεπ. 2025, δήλωσε:
“Είναι η ίδια κατεύθυνση ανανέωσης και εκσυγχρονισμού που υπηρετεί και το επόμενο νομοσχέδιο. Θα ξεχώριζα από αυτά τα οποία θα εξετάσουμε σήμερα τις πρωτοβουλίες που θα παρουσιάσει το Υπουργείο Άμυνας για τη μισθολογική αναβάθμιση και την αναδιάρθρωση του πλαισίου εξέλιξης των Ενόπλων Δυνάμεων, για την ποιοτική ανάταξη των στρατιωτικών σχολών και της θητείας.
Είναι σημαντικές, είναι τολμηρές αλλαγές, ενδεχομένως να προκαλέσουν και κάποιες αντιδράσεις, θεωρώ όμως ότι κινούνται απολύτως στη σωστή κατεύθυνση…”
Εφόσον λοιπόν είναι γνωστό ότι η εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου θα δημιουργήσει αναταραχή, εύλογα τίθεται το ερώτημα: ποιο είναι το όφελος που δικαιολογεί το πολιτικό και επιχειρησιακό κόστος;
Η εμπειρία δείχνει ότι τέτοιες αλλαγές προκαλούν όχι μόνο εσωτερική αναστάτωση στο στράτευμα, αλλά και αντιπαραθέσεις μεταξύ αξιωματικών και ειδικοτήτων. Κάθε αναδιάρθρωση στον στρατιωτικό κορμό πρέπει να στοχεύει σε ενίσχυση της συνοχής , όχι σε νέα γραφειοκρατία, ασάφεια ρόλων ή, χειρότερα, αίσθημα αδικίας ανάμεσα σε στελέχη.
Οι πολιτικές σκοπιμότητες και το πραγματικό διακύβευμα
Δεν είναι λίγοι όσοι εκτιμούν πως πίσω από την κίνηση αυτή υποβόσκει η πρόθεση πολιτικής «αναδιοργάνωσης» του στρατεύματος, ίσως και για λόγους ελέγχου ή εξισορρόπησης επιρροών μέσα στη στρατιωτική ιεραρχία. Άλλοι τη θεωρούν προσπάθεια εξωραϊσμού της εικόνας της κυβέρνησης σε ένα σώμα με παραδοσιακά υψηλό κύρος και κοινωνική αποδοχή.
Σε κάθε περίπτωση, το ζητούμενο δεν μπορεί να είναι η δημιουργία «νέων τίτλων» ή διοικητικών σχημάτων, αλλά η ουσιαστική αναβάθμιση του ρόλου των υπαξιωματικών μέσα στο ήδη υπάρχον πλαίσιο. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με εκπαίδευση, αξιοκρατία, δίκαιες διαδικασίες εξέλιξης και ουσιαστική μέριμνα, όχι απαραίτητα με νέους θεσμούς που ξαναγράφουν τους κανονισμούς εκ του μηδενός.
Εν κατακλείδι
Όταν μια κυβέρνηση ανοίγει ένα μέτωπο «εκ του μη όντος», πρέπει να μπορεί να εξηγήσει με σαφήνεια το γιατί. Ειδάλλως, η κίνηση μοιάζει περισσότερο με θεσμικό πείραμα παρά με μελετημένη στρατηγική.
Οι Ένοπλες Δυνάμεις χρειάζονται σταθερότητα, συνέπεια και σεβασμό στους ανθρώπους που τις υπηρετούν όχι αιφνιδιασμούς χωρίς ξεκάθαρο σκοπό.
*Ex. Vice President at Hellenic Aerospace Industry SA
Secretary General Hellenic Aerospace & Defense Industries Group
