by Γράφει: Η Δρ Άννα Κωνσταντινίδου*
Εδώ και λίγα 24ωρα ειδησεογραφικά μέσα που πρόσκεινται στον αριστερό χώρο, κόμματα της Αριστεράς, αλλά και λογαριασμοί στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης με το “φλάμπουρο του ανένδοτου αγώνα” για την ΕΛΒΟ, μιλούν για ξεπούλημά της από την Κυβέρνηση.
Ας πάρουμε ωστόσο τα πράγματα από την αρχή, ώστε τελικά να δούμε, εάν η ΕΛΒΟ “ξεπουλήθηκε” ή επί της ουσίας το Ελληνικό Δημόσιο μόνο όφελος έχει από μία εταιρεία που βρισκόταν υπό εκκαθάριση για πάρα πολλά χρόνια, μέχρι την πώληση του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών της το 2020, και τελικά την πώληση του συνόλου των μετοχών, πριν λίγες ημέρες.
Η ΕΛΒΟ ιδρύθηκε το 1976 υπό την επωνυμία Steyr Hellas ΑΕ ως θυγατρική της αυστριακής Steyr-Daimler-Puch με έδρα τη Θεσσαλονίκη, με σκοπό την κατασκευή στρατιωτικών και πολιτικών οχημάτων υπό την “ομπρέλα” του αυστριακού ομίλου. Το 1986, κρατικοποιήθηκε, αποκτώντας την επωνυμία Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων ΑΕ (γνωστή ως ΕΛΒΟ), συνεχίζοντας να παράγει στρατιωτικά φορτηγά, μεταφορικά οχήματα, ασθενοφόρα και ειδικά οχήματα για τις Ένοπλες Δυνάμεις, να προβαίνει στη συναρμολόγηση οχημάτων κυρίως για τον ΟΑΣΑ και τον ΟΑΣΘ, αλλά και να έχει συμμετοχή στη συμπαραγωγή οχημάτων με διεθνείς ομίλους πχ MAN, Mercedes-Benz, Steyr. Συγχρόνως, η ΕΛΒΟ κατασκεύασε το τεθωρακισμένο όχημα Leonidas II για τη μεταφορά προσωπικού.
Ωστόσο, ο “παράδεισος” ανάπτυξης στον οποίο αναφέρονται τα κείμενα και οι δημόσιες τοποθετήσεις της αντιπολίτευσης για την ΕΛΒΟ ήταν ως γνωστόν, την περίοδο που ο συνδικαλισμός του δημοσίου ήταν σε εμβρυακό στάδιο, μεγάλοι όμιλοι, όπως αυτός του Νιάρχου είχε το Ναυπηγείο του Σκαραμαγκά και η θυγατρική της γαλλικής Citroën στο Βόλο κατασκεύαζε το μοντέλο αυτοκινήτου Pony. Έκτοτε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, και η συγκεκριμένη εταιρεία, όπως και όσες από αυτές που πέρασαν υπό κρατικό έλεγχο, απαξιώθηκαν σταδιακά.Και φυσικά, δεν ήταν μόνο η ΕΛΒΟ, αλλά και η ΕΑΣ, η ΕΑΒ, η ΠΥΡΚΑΛ, τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Ο κοινός παρονομαστής όλων αυτών των εταιρειών; Ότι έχουν στοιχίσει πάρα πολλά λεφτά στον Έλληνα φορολογούμενο και όλη αυτή η σε βάρος του κατάσταση, έπρεπε να σταματήσει.
Αλλά ας επικεντρωθούμε στην ΕΛΒΟ, μια και υπάρχει ιδιαίτερη “ευαισθησία” το τελευταίο 24ωρο από τα αριστερά κόμματα. Το 2014, η ΕΛΒΟ τέθηκε υπό καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης. Και ενώ το 2013, όπως μας πληροφορεί ο ειδησεογραφικός τύπος της εποχής, η συγκεκριμένη εταιρεία είχε τη διαβεβαίωση από τον τότε αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ, κ.Αλέξη Τσίπρα, εάν κέρδιζε τις εκλογές θα προέβαινε σε αναδιάρθρωση και εξυγίανση των αμυντικών βιομηχανιών χωρίς καμία απόλυση και κανένα περιορισμό των δραστηριοτήτων, όταν το 2015 κέρδισε τις εκλογές οι ίδιοι οι εργαζόμενοι είχαν καταγγείλει ότι δεν τηρήθηκαν οι δεσμεύσεις και οι υποσχέσεις.
Φυσικά, την περίοδο 2016-2019 ακόμα και ραδιοφωνικά μέσα που πρόσκεινται στην αριστερά είχαν καταγγείλει, ότι η Κυβέρνηση προέβη σε μετατάξεις των εργαζομένων της ΕΛΒΟ σε άλλες δημόσιες υπηρεσίες μέσω του Υπουργείου Ανάπτυξης (τότε Ανασυγκρότησης) υπό καθεστώς εκβιαστικό και ενώ η εταιρεία βρισκόταν υπό καθεστώς εκκαθάρισης.
Συγχρόνως, αν και την περίοδο 2015-2019, σύναψε η Κυβέρνηση για λογαριασμό της ΕΛΒΟ κάποιες συμφωνίες, ωστόσο τα έργα αυτά είτε έμειναν ανεκτέλεστα/στάσιμα είτε ματαιώθηκαν.
Το ίδιο διάστημα, και πάλι εάν ανατρέξουμε στον ειδησεογραφικό τύπο πληροφορούμαστε, ότι η Κυβέρνηση έψαχνε αγοραστές για την ΕΛΒΟ, διενεργώντας μάλιστα δύο διαγωνισμούς πώλησης μέσω εκκαθάρισης το 2017 (Απρίλιο και Αύγουστο) και μια το 2019 χωρίς ωστόσο αποτέλεσμα.
Στην ΕΛΒΟ μετά από τόσα χρόνια αδράνειας,τα στελέχη της που είχαν αποκτήσει τεχνογνωσία στις “καλές εποχές” που η εταιρεία βρισκόταν σε παραγωγή και συμπαραγωγή οχημάτων, πλέον η πλειοψηφία τους έχει συνταξιοδοτηθεί. Οπότε, όλη αυτή η έωλη επιχειρηματολογία περί τεχνογνωσίας δεν υφίσταται, τουλάχιστον στο βαθμό που χρειάζεται μία βιομηχανία υψηλών προδιαγραφών, ενώ μέσα σε όλα αυτά και την κατ’ουσίαν αδράνεια τόσων ετών, ούτε οι υποδομές που έχει, μπορούν σε τεχνολογία να συναγωνιστούν μία σύγχρονη βιομηχανία.
Και καθώς κόμματα της αριστεράς μιλούν για οικονομική απαξίωση της ΕΛΒΟ μετά το 2020, κάθε άλλο παρά απηχεί την πραγματικότητα, καθώς η οικονομική απαξίωση ήταν αποτέλεσμα κακοδιαχείρισης δεκαετιών, ελλιπούς στρατηγικής και χρόνιων ζημιών ήδη από τις δεκαετίες του ’90- 2000. Η εταιρεία μπήκε υπό καθεστώς εκκαθάρισης το 2014, μετά από μία προϊστορία ζημιών και αδυναμίας εξαγωγικής δραστηριότητας, ενώ η κυβέρνηση που διαδέχθηκε αυτή του 2014, δεν προέβη σε καμία επενδυτική ένεση, σε καμία σοβαρή αναδιάρθρωση, ούτε σε επενδυτικό σχέδιο ανάπτυξης της ΕΛΒΟ.
Και στο τέλος τέλος μπορεί να θεωρηθεί ξεπούλημα η παραχώρηση σε ιδιώτη, όταν η πώληση των μετοχών έγινε με διαγωνισμό και όχι με απευθείας ανάθεση, στον οποίο μάλιστα συμμετείχαν τρεις ενδιαφερόμενοι όμιλοι; Το Ελληνικό Δημόσιο διατήρησε μέχρι πρόσφατα μετοχές, έχοντας μάλιστα το ρόλο παρατηρητή στο Διοικητικό Συμβούλιο. Η πώληση της ΕΛΒΟ, κάθε άλλο παρά ήταν ξεπούλημα, αλλά αντίθετα μία ρεαλιστική επιλογή για να μην κλείσει οριστικά η εταιρεία.
Άλλωστε τόσο αυτή η εταιρεία όσο και οποιαδήποτε άλλη που είχε απαξιωθεί τόσα χρόνια, δεν μπορεί σε σύντομο χρονικό διάστημα να κάνει δυναμική επανεκκίνηση, αν και η ισραηλινή εταιρεία που είχε το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών, προέβη σε διάφορες διαρθρωτικές ενέργειες που είχαν να κάνουν με τις εγκαταστάσεις και τις υποδομές. Και το μόνο δεδομένο είναι, καθώς η ισραηλινή εταιρεία απέκτησε όλο το πακέτο μετοχών, ότι η εξειδίκευση και η τεχνογνωσία για τους εργαζομένους της εταιρείας σταδιακά θα ανέλθει σε πολύ υψηλό επίπεδο. Οι ισραηλινοί έχουν υψηλή τεχνογνωσία σε αμυντικά συστήματα.
Και επίσης, καθώς η χώρα μας βρίσκεται σε “ρυθμούς” SAFE και ReArm Europe, ως γνωστόν τα συγκεκριμένα προγράμματα και χρηματοδοτικά εργαλεία αφορούν υγιείς εταιρείες που θα μπορούν να έχουν δυνατότητα παραγωγής και συμπαραγωγής και κάθε άλλο παρά η χρηματοδότηση αυτή αφορά χρεοκοπημένες εταιρείες που προσπαθούν σταδιακά να βρουν τα πατήματά τους στη διεθνή αγορά Άμυνας. Ήταν ως εκ τούτου απόλυτα φυσιολογικό, με τις προοπτικές που ανοίγονται, ο κύριος μέτοχος να θελήσει να παίξει κοινώς “μόνος του μπάλα”, αγοράζοντας το σύνολο των μετοχών, ώστε να απεμπολήσει εκτός των άλλων βαρίδια της γραφειοκρατίας που είναι εύλογο να αντιμετωπίζει με συμμέτοχο το Δημόσιο (το οποιοδήποτε Δημόσιο).
*Ιστορικός -Διεθνολόγος (Historian-Political Scientist σε University of Western Macedonia
