by Γράφει: Ο Ταξίαρχος ΠΑ (εα) Χαράλαμπος Παπασπύρος*
Η αναγκαιότητα ανάπτυξης και αξιοποίησης αξιόπιστων anti-drone συστημάτων
Η νύχτα μεταξύ 9ης και 10ης Σεπτεμβρίου 2025 κατέγραψε ένα ιστορικό προηγούμενο: για πρώτη φορά από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ρωσικά drones καταρρίφθηκαν πάνω από έδαφος κράτους μέλους του ΝΑΤΟ.
Συγκεκριμένα, η Πολωνία επιβεβαίωσε ότι μαχητικά της αεροσκάφη F-16, σε συνεργασία με Ολλανδικά F-35 που συμμετέχουν σε αποστολή NATO Air Policing, εξουδετέρωσαν ρωσικά drones που παραβίασαν τον εναέριο χώρο της.
Η εξέλιξη αυτή, πέραν της προφανούς στρατηγικής της σημασίας, αναδεικνύει και μία άλλη διάσταση: το τεράστιο κόστος που συνεπάγεται η χρήση προηγμένων μαχητικών αεροσκαφών και αεράμυνας για την εξουδετέρωση χαμηλού κόστους μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAVs). Το περιστατικό στην Πολωνία αποτελεί ένα ηχηρό καμπανάκι και για την Ελλάδα, που καλείται να προετοιμαστεί μεθοδικά απέναντι στην ολοένα αυξανόμενη απειλή των drones.
Το οικονομικό παράδοξο: εκατομμύρια ευρώ εναντίον drones των 40.000 €
Σύμφωνα με δηλώσεις του Πολωνού Πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ, στη μεγάλη επιχείρηση αναχαίτισης συμμετείχαν δύο F-35 της Ολλανδικής Αεροπορίας, δύο F-16 της Πολωνικής Αεροπορίας, καθώς και ελικόπτερα Mi-24, Mi-17 και Black Hawk. Τα αεροσκάφη αυτά επιχειρούν με υψηλότατο κόστος πτήσης το οποίο, ανάλογα με τον τύπο, κυμαίνεται από δεκάδες χιλιάδες ευρώ ανά ώρα, ενώ φέρεται να εκτοξεύθηκαν και πύραυλοι αέρος-αέρος AIM-120 AMRAAM, αξίας περίπου 1 εκατ. ευρώ ο καθένας.
Αν υποθέσουμε ότι χρησιμοποιήθηκαν κατ ελάχιστο 5 τέτοιοι πύραυλοι, τότε μόνο το κόστος τους, ξεπερνά τα 5 εκατ. €, χωρίς να υπολογίζεται το κόστος πτήσης και συντήρησης των αεροσκαφών. Συνολικά, η επιχείρηση ενδέχεται να ξεπέρασε κατά πολύ τα 6 εκατ. €, για την εξουδετέρωση drones κόστους μόλις 30.000–40.000 € το καθένα.
Αυτό το οικονομικά ασύμφορο μοντέλο δεν μπορεί να αποτελέσει βιώσιμη στρατηγική μακροπρόθεσμα. Η Πολωνία, όπως και κάθε άλλη χώρα του ΝΑΤΟ, θα χρειαστεί να στραφεί σε εξειδικευμένα anti-drone συστήματα χαμηλού κόστους, που μπορούν να προσφέρουν πολύ πιο αποδοτική προστασία.
Η απειλή των drones και η ανάγκη νέων λύσεων
Τα drones έχουν εξελιχθεί σε εργαλείο πρώτης γραμμής στον σύγχρονο πόλεμο:
- Χαμηλού κόστους, μαζικής παραγωγής,
- Ικανά να διεισδύουν σε βάθος,
- Δύσκολο να εντοπιστούν από τα παραδοσιακά radar.
Η χρήση μαχητικών ή συστημάτων αεράμυνας για την αναχαίτισή τους αποδεικνύεται όχι μόνο πανάκριβη αλλά και συχνά αναποτελεσματική, αφού τα UAVs πετούν σε χαμηλά ύψη, με μικρό θερμικό αποτύπωμα και μικρή ανακλαστική επιφάνεια (RCS).
Η λύση βρίσκεται σε ολοκληρωμένα συστήματα anti-drone, που βασίζονται σε αισθητήρες αποκάλυψης, παρεμβολείς (jammers), κατευθυνόμενα ενεργειακά όπλα ή συνδυασμό μέσων, προσφέροντας συνεχή επιτήρηση και άμεση εξουδετέρωση με κλάσμα του κόστους μιας αεροπορικής επιχείρησης.
Η ελληνική απάντηση: Τηλέμαχος, Κένταυρος και Υπερίων
Η Ελλάδα έχει ήδη αναπτύξει, μέσω της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ), μια τριάδα πρωτοποριακών anti-drone συστημάτων Τηλέμαχος, Κένταυρος & Υπερίων.
Για τις δυνατότητες των ανωτέρω συστημάτων διαβάστε ΕΔΩ
Η στρατηγική διάσταση για την Ελλάδα
Η Ελλάδα, λόγω γεωγραφίας και της αυξανόμενης τουρκικής χρήσης UAVs, βρίσκεται στην αιχμή του δόρατος της απειλής. Η άμεση ένταξη συστημάτων όπως τα Τηλέμαχος, Κένταυρος και Υπερίων στις Ένοπλες Δυνάμεις είναι μονόδρομος. Παράλληλα, η χώρα μπορεί και πρέπει να κινηθεί σε τρεις κατευθύνσεις:
- Εθνική άμυνα: Μαζική εγκατάσταση anti-drone συστημάτων σε κρίσιμες υποδομές, επιχειρησιακές πλατφόρμες (Πλοία, άρματα μάχης κλπ), νησιά και συνοριακές περιοχές.
- Βιομηχανική ανάπτυξη: Ενίσχυση της ΕΑΒ και συνεργασία με άλλες ελληνικές εταιρείες που παράγουν αισθητήρες και τεχνολογίες ανίχνευσης.
- Εξαγωγές & προώθηση: Στοχευμένη καμπάνια προώθησης των ελληνικών anti-drone συστημάτων σε χώρες της ΕΕ και διεθνώς, αξιοποιώντας την εμπειρία και την καινοτομία που ήδη διαθέτει η ελληνική αμυντική βιομηχανία.
Το περιστατικό στην Πολωνία έδειξε ξεκάθαρα ότι η αναχαίτιση drones με πανάκριβα αεροσκάφη και πυραύλους είναι οικονομικά μη βιώσιμη και επιχειρησιακά προβληματική. Η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να προλάβει τις εξελίξεις και να αξιοποιήσει την τεχνογνωσία της ΕΑΒ για να καλύψει τις δικές της ανάγκες αλλά και να αναδειχθεί σε ηγέτη στον τομέα των anti-drone συστημάτων στην Ευρώπη.
Η απόκτηση και χρήση αξιόπιστων και δοκιμασμένων συστημάτων όπως τα Τηλέμαχος, Κένταυρος και Υπερίων δεν αποτελεί απλώς επιλογή, αλλά επιτακτική ανάγκη.
Σε μια εποχή όπου τα drones μετατρέπονται στο «όπλο του φτωχού αλλά και του ισχυρού», η Ελλάδα οφείλει να θωρακιστεί και να πρωταγωνιστήσει στον κρίσιμο αυτό τομέα.
Image credit: Bartek Bera via NATO Allied Air Command
*Ex. Vice President at Hellenic Aerospace Industry SA
Secretary General Hellenic Aerospace & Defense Industries Group
