by Πηγή: www.dailysabah.com Πώς οι τούρκοι βλέπουν αυτή την προσέγγιση;
Η εξωτερική πολιτική του προέδρου των ΗΠΑ στρέφεται στην Τουρκία, αναδιαμορφώνοντας τις περιφερειακές ισορροπίες ισχύος.
Οι πρόσφατες σημαντικές παγκόσμιες εξελίξεις αποκάλυψαν σταδιακά το πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Οι ΗΠΑ είχαν χάσει πρόσφατα μεγάλο μέρος της αποτελεσματικής τους θέσης στην εξωτερική πολιτική. Ωστόσο, με την ανάληψη των καθηκόντων του Τραμπ, όλα άλλαξαν ριζικά μέσα σε μια νύχτα.
Πρώτα και κύρια, έκανε μια τολμηρή κίνηση για τον τερματισμό του πολέμου μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Αν και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τα τρωτά σημεία του Τραμπ, η διαδικασία φαίνεται να μπαίνει σταδιακά σε καλό δρόμο. Κατά κάποιον τρόπο, ο Τραμπ φαίνεται έτοιμος όχι μόνο να τερματίσει τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας αλλά και να ωθήσει τα ευρωπαϊκά κράτη εντελώς έξω από το σύστημα.
Την ίδια στιγμή που το Ισραήλ σχεδίαζε να επιτεθεί στο Ιράν και προσπαθούσε να εξασφαλίσει την υποστήριξη των ΗΠΑ, οι ΗΠΑ ξεκίνησαν μια διαδικασία διαπραγμάτευσης με το Ιράν. Επιπλέον, ως απάντηση στις επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα, οι ΗΠΑ συνήψαν απευθείας συμφωνία με τους Χούθι για να διατηρήσουν τη ροή της εμπορικής κίνησης στον ωκεανό.
Υπήρχε μια αυξανόμενη αντίληψη ότι το συριακό ζήτημα είχε γίνει όλο και πιο περίπλοκο και δυσεπίλυτο. Τότε ο Τραμπ προχώρησε και είπε για τον Πρόεδρο Ερντογαν: «Συγχαρητήρια, κάνατε ό,τι κανείς δεν μπόρεσε να κάνει εδώ και 2.000 χρόνια. Έχετε καταλάβει τη Συρία», ενώ τόνισε επίσης ότι ο Τούρκος ηγέτης απέρριψε αυτή τη δήλωση και πρόσθεσε ότι δεν θέλει να τη διατυπώσει έτσι.
Η πολιτική του Τραμπ στη Μέση Ανατολή
Η επίσκεψη του Τραμπ στη Μέση Ανατολή ξεκαθάρισε στην πραγματικότητα πολλά πράγματα. Επικεντρώθηκε στη Σαουδική Αραβία και, συμπεριλαμβάνοντας την Τουρκία, πραγματοποίησε μια τετραμερή σύνοδο κορυφής, αμέσως μετά την άρση των κυρώσεων που σχετίζονται με τη Συρία. Στη συνέχεια, η ΕΕ άνοιξε επίσης τον δρόμο για την άρση των κυρώσεων στη Συρία.
Αυτές οι εξελίξεις, κατά κάποιο τρόπο, έδειξαν ότι η πολιτική του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή περιστρέφεται γύρω από τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία.
Η σημερινή κυβέρνηση των ΗΠΑ πιστεύει ότι η ευθυγράμμιση ή η προσέγγιση της Τουρκίας με τις ΗΠΑ σε βασικούς τομείς – από τον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας έως τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και την Αφρική – θα εξυπηρετούσε τα ευρύτερα συμφέροντα της περιφερειακής σταθερότητας.
Σε αυτό το στάδιο, βλέπουμε ότι ορισμένα κράτη είναι ανήσυχα για την προσέγγιση Τραμπ-Ερντογάν. Κατά κύριο λόγο, το Ιράν, το οποίο έτρεφε αυτοκρατορικές φιλοδοξίες κατά την εποχή του Ομπάμα, αισθάνεται σιωπηρά άβολα με αυτή τη συνεργασία και την αυξανόμενη περιφερειακή επιρροή της Τουρκίας.
Ισραήλ και Ελλάδα
Από την άλλη πλευρά, το Ισραήλ αντιλαμβάνεται την ήπια προσέγγιση του Τραμπ προς την Τουρκία –ιδιαίτερα στο πλαίσιο των σχέσεων της Χαμάς και της παρουσίας της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο– ως σοβαρή απειλή και ενοχλείται από την προσέγγιση Ερντογάν-Τραμπ. Ωστόσο, ας υποθέσουμε ότι μια κυβέρνηση πιο ευθυγραμμισμένη με την αριστερά, που εκτιμά τη δημοκρατία και διαφέρει από τους σημερινούς εξτρεμιστές Σιωνιστές έρχεται στην εξουσία στο Ισραήλ. Σε αυτή την περίπτωση, υπάρχει η πιθανότητα η Τουρκία και το Ισραήλ να γίνουν δύο σταθεροποιητικές δυνάμεις στην περιοχή.
Σε μια εποχή που όλα φαίνονται χαοτικά, με το Ισραήλ να εμφανίζεται εκτός ελέγχου και οι συζητήσεις σχετικά με αυτό να καταλαμβάνουν δυνητικά ολόκληρη την περιοχή, οι αισιόδοξες αυτές δηλώσεις μπορεί να φαίνονται επικίνδυνες. Αλλά η πρόβλεψή μου είναι ότι ο Τραμπ τουλάχιστον προβλέπει τη δυνατότητα για ένα δημοκρατικό Ισραήλ και μια ισχυρή Τουρκία να εκπροσωπεί την περιφερειακή σταθερότητα μακροπρόθεσμα.
Αν και η Ελλάδα, αποτυγχάνοντας να κατανοήσει πλήρως την αυξανόμενη δύναμη και τη δύναμη της Τουρκίας, κάνει κατά καιρούς δηλώσεις με την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να ανταγωνιστεί την Τουρκία, η Τουρκία –ως περιφερειακή δύναμη– θεωρεί την Ελλάδα ως δευτερεύοντα ή τριτογενή ρόλο σε τέτοιες διαπραγματεύσεις και αγώνες.
Στάση της Ευρώπης
Αυτό που είναι πιο ενδιαφέρον εδώ είναι η στάση του Ηνωμένου Βασιλείου και των κρατών της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία. Θα μπορούσε η αυξανόμενη εγγύτητα της Τουρκίας με τις ΗΠΑ να αναστατώσει το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο αναζητά μόχλευση στη Μέση Ανατολή;
Εν τω μεταξύ, ενώ κάθε κράτος της ΕΕ χρειάζεται να ενισχύσει το έθνος-κράτος και την ασφάλειά του πλησιάζοντας πιο κοντά στην Τουρκία, αυτή η προσέγγιση ΗΠΑ-Τουρκίας μπορεί επίσης να προκαλεί ανησυχία στα μέλη της ΕΕ.
Ο Ερντογάν έχει δημιουργήσει μια ισχυρή τουρκική υποδομή στην περιοχή. Από τα ενεργειακά οικοσυστήματα μέχρι την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη, έχει δημιουργηθεί ένα γερό θεμέλιο. Ιδιαίτερα με τον τουρκικό στρατό που ενισχύεται από τις αμυντικές βιομηχανίες, η Τουρκία έχει γίνει άμεσα περιφερειακή δύναμη.
Η έμπειρη ηγεσία του Ερντογάν έχει, κατά κάποιο τρόπο, ανυψώσει την Τουρκία σε θέση παγκόσμιας διπλωματικής επιρροής. Κατά την άποψή μου, ο Τραμπ έχει κάνει ένα εξαιρετικά σημαντικό γεωπολιτικό βήμα σε αυτή τη νέα εποχή ευθυγραμμίζοντας τον εαυτό του με τη δύναμη της Τουρκίας. Αυτή η αυξανόμενη ενδυνάμωση και η μετατόπιση της ισορροπίας δυνάμεων προσφέρουν καθησυχασμό σε πολλές χώρες στη γειτονιά της Τουρκίας, ενώ προκαλεί ανησυχία σε άλλες, ιδίως στο Ισραήλ και την Ελλάδα. Το πώς θα αντιδράσει η ΕΕ μένει να φανεί.
Ωστόσο, η ευθυγράμμιση Τραμπ-Ερντογάν θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για μια σημαντική αναδιάρθρωση της εξουσίας που θα εκτείνεται από τη Μέση Ανατολή έως τον Καύκασο, από τα Βαλκάνια μέχρι την εσωτερική Ασία και την Αφρική.
