by Γράφει: Ο Σχης (εα) Δημήτριος Κωνσταντινίδης*
Το 1922 μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, ο Ελευθέριος Βενιζέλος κάθισε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μαζί με τον Κεμάλ Αττατουρκ, για να καθορίσουν τα σύνορα της Ελλάδος με την Τουρκία. Συμφώνησαν λοιπόν τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών να είναι ο ποταμός Έβρος. Το Κάραγατς ήταν ένα μικρό χωρίο που βρισκότανε στην συμβολή των ποταμών Έβρου, Άρδα και Τούντζα. Για αυτό ακριβώς τον λόγο το χωριό μετονομάστηκε από τους Έλληνες κατοίκους του σε Ορεστιάδα. Γιατί σύμφωνα με την μυθολογία ο Ορέστης για να εξιλεωθεί από τις δολοφονίες της μητέρας του και του εραστή της, μετά από χρησμό της Πυθίας πήγε να λουστεί στο σημείο όπου ενώνονται τρεις ποταμοί. Οι τούρκοι όμως απαίτησαν το Καραγάτς και μια έκταση περίπου 12 χιλιόμετρα δυτικά του ποταμού να παραδοθεί σε αυτούς, έτσι ώστε να μην κινδυνεύει η Ανδριανούπολη από τα πυρά του Ελληνικού πυροβολικού που τότε είχε 12 χιλιόμετρα βεληνεκές.
Από τότε βέβαια τα πράγματα άλλαξαν πολύ. Το πυροβολικό σήμερα έχει βεληνεκές που φτάνει τα 1000 χιλιόμετρα. Ενώ οι τούρκοι δοκιμάζουν πυραύλους που φτάνουν τα 600 χιλιόμετρα και προσδοκούν να κατασκευάσουν πυραύλους ακόμα μεγαλύτερου βεληνεκούς. Τεχνικά λοιπόν δεν έχει κανένα νόημα να μετράμε πλέον το βεληνεκές του πυροβολικού για να χαράξουμε τα σύνορα.
Το 1940 όταν οι Ιταλοί επιτέθηκαν στην Ελλάδα, το βεληνεκές του πυροβολικού ήταν σχεδόν το ίδιο με αυτό του 1920. Έτσι όταν άρχισαν οι εχθροπραξίες οι Ιταλοί αρχικά εκμεταλλευόμενοι το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού εισχώρησαν μέχρι την τοποθεσία Ελαίας (Καλπάκι) – Καλαμά. Ο Έλληνας αρχιστράτηγος εν γνώση του παραχώρησε έδαφος στον εχθρό, προκειμένου να κερδίσει χρόνο για να ολοκληρώσει την επιστράτευση. Μετά δε την ολοκλήρωση της επιστράτευσης, διέταξε αντεπίθεση και άρχισε η νικηφόρα προέλαση το Ελληνικού Στρατού μέχρι την καρδιά της Αλβανίας.
Ανέφερα όλα τα παραπάνω ιστορικά γεγονότα για να υπογραμμίσω απλά το γεγονός ότι 100 χρόνια πριν η επιστράτευση ήταν βασικός πυλώνας της αμυντικής στρατηγικής διότι τα οπλικά συστήματα της εποχής το επέτρεπαν. Τι γίνεται όμως σήμερα που τα drones έχουν αλλάξει παντελώς τον χαρακτήρα του πολέμου; Μπορούμε σήμερα να υπολογίζουμε στην επιστράτευση; Και εάν ναι, ποια θα πρέπει να είναι η οργάνωση της και ποιος θα πρέπει να είναι ο Διοικητής της, έτσι ώστε να αποδώσει τα αναμενόμενα. Σήμερα λοιπόν με την εθνική στρατηγική του κατευνασμού που εφαρμόζει η χώρα μας, εκχωρήσαμε το πλεονέκτημα του στρατηγικού αιφνιδιασμού στην τουρκία. Αποτέλεσμα της παραπάνω λανθασμένης στρατηγικής ήταν και συνεχίζει να είναι η μακροχρόνια κατάσταση επιφυλακής, η οποία φθείρει το ηθικό των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων προς όφελος των τούρκων. Επιπλέον η τουρκία εκμεταλλευόμενη αυτό το πλεονέκτημα έχει την δυνατότητα να τοποθετήσει από τον καιρό της ειρήνης πυραυλικά συστήματα σε κατάλληλες τοποθεσίες και έτσι χωρίς καμία προετοιμασία ή μεταφορά δυνάμεων να πλήξει Ελληνικούς στόχους σε χρόνο μηδέν. Αυτό σε συνδυασμό με τα μεγάλα βεληνεκή πρακτικά εκμηδενίζει την αξία της επιστράτευσης και την βάζει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Ποια όμως είναι η λύση στο παραπάνω ζήτημα; Και πώς μπορεί αυτή να είναι και αποτελεσματική και αποδοτική;
Το τελευταίο ερώτημα είναι πάρα πολύ δύσκολο να απαντηθεί και αυτό γιατί όσο αυξάνεις την αποτελεσματικότητα τόσο αυξάνεις και το κόστος και άρα μειώνεις την αποδοτικότητα. Όσο αυξάνεις τον ενεργό Στρατό αυξάνεις κόστος και αποτελεσματικότητα, ενώ μειώνεις τη αποδοτικότητα. Όσο αυξάνεις την επιστράτευση μειώνεις κόστος και αποτελεσματικότητα, ενώ αυξάνεις την αποδοτικότητα. Για αυτό πριν κάποιος πάρει μια σοβαρή και εμπεριστατωμένη απόφαση για αυτό το θέμα θα πρέπει να θέσει στον Πρωθυπουργό της χώρας δύο ερωτήματα. Πρώτον τι Ένοπλες Δυνάμεις θέλει; Θέλει ΕΔ που να υπερασπίζονται την Χώρα; Και από ποιόν εχθρό; Θέλει ΕΔ που να συνδράμουν σε οποιαδήποτε καταστροφή τον κρατικό μηχανισμό; Θέλει ΕΔ που να σπαταλούν πόρους και προσωπικό σε δομές λαθρομεταναστών; Και η δεύτερη ερώτηση, πόσα χρήματα είναι διατεθειμένος να επενδύσει σε αυτές τις ΕΔ; Αν ο Πρωθυπουργός δεν απαντήσει αυτά τα δύο ερωτήματα με σαφήνεια και συνέπεια τότε πρώτον δεν μπορεί να ληφθεί καμία απόφαση. Και δεύτερον ο υπουργός της Εθνικής Αμύνης θα συνεχίζει να βγάζει λαγούς από το καπέλο του και να ονειρεύεται Φιλανδικά μοντέλα και αναδιοργανώσεις προκειμένου να χτίσει το πρωθυπουργικό του προφίλ. Ας υποθέσουμε τώρα ότι ο Πρωθυπουργός επιλέγει την λύση της επιστράτευσης γιατί η οικονομία είναι ποιο σημαντική για αυτόν. Τότε θα πρέπει να επενδύσει σε σύγχρονα μέσα επιτήρησης και κατασκοπίας, έτσι ώστε να μπορεί να έχει έγκαιρες και έγκυρες πληροφορίες για τις εχθρικές κινήσεις. Διαφορετικά δεν υπάρχει καμία ελπίδα να λειτουργήσει οποιοδήποτε σχέδιο επιστράτευσης. Δυστυχώς για εμάς, το τουρκικό σχέδιο βαριοπούλα του 2003 έδειξε πως κάτι τέτοιο δεν είναι και τόσο εύκολο όσο ακούγεται. Αν επιλέξει την λύση του ενεργού Στρατού. Τότε θα πρέπει να σταματήσουν όλα αυτά τα παραμύθια των Φιλανδικών μοντέλων. Θα πρέπει να αναλάβει το πολιτικό κόστος και να θεσπίσει υποχρεωτική θητεία για τις γυναίκες ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να αυξήσει την θητεία στους άνδρες. Σε κάθε περίπτωση όμως θα πρέπει να σταματήσουν οι κομματικές επεμβάσεις στην επιλογή της Στρατιωτικής ηγεσίας και να θεσπιστεί ένα αξιοκρατικό σύστημα επιλογής. Ταυτόχρονα θα πρέπει να αλλάξει η Εθνική Στρατηγική και να γίνει περισσότερο επιθετική. Διαφορετικά οποιοδήποτε σχέδιο είναι καταδικασμένο να αποτύχει.
Κύριε Πρωθυπουργέ, διαλέξτε τον ικανότερο Αξιωματικό και κάντε τον Υπουργό Εθνικής Αμύνης. Δώστε του τα μέσα και την εξουσία για να τα αλλάξει όλα άμεσα. Πριν να είναι πολύ αργά και για εμάς και για τα παιδιά μας.
*MS National Grand Strategy, NDU Washington D.C
MBA, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
