by Γράφει: Ο Ταξίαρχος ΠΑ (εα) Χαράλαμπος Παπασπύρου*
Η Ρητορική Ερντογάν και οι Επικίνδυνες Αναφορές σε Επιθέσεις
Στις 11 Δεκεμβρίου 2022, ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προχώρησε για ακόμη μία φορά σε απειλητικές δηλώσεις εις βάρος της Ελλάδας, αναφερόμενος ευθέως στην κατασκευή και τη δοκιμή του τουρκικού βαλλιστικού πυραύλου «Tayfun» (Τυφώνας). «Όταν λες ‘Tayfun’, ο Έλληνας τρομάζει. Λένε ότι θα χτυπήσει την Αθήνα. Φυσικά και θα τη χτυπήσει», δήλωσε ανοιχτά ο Τούρκος ηγέτης σε ομιλία του στη Σαμψούντα, δημιουργώντας έντονη ανησυχία για το κλίμα ασφάλειας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Οι δηλώσεις αυτές δεν ήταν ούτε αποσπασματικές ούτε μεμονωμένες. Ακολούθησαν μια μακρά περίοδο τουρκικής ρητορικής έντασης και υβριδικών επιθετικών πρακτικών, από υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά μέχρι υπονοούμενα περί «αιφνιδιαστικής εισβολής». Τον Ιανουάριο του 2023, ο Ερντογάν επανέλαβε τη χαρακτηριστική φράση «Μπορούμε να έρθουμε ξαφνικά μια νύχτα και θα έρθουμε», απαντώντας στα εθνικιστικά συνθήματα των υποστηρικτών του στο Φετιγιέ. Η απειλή είναι σαφής: η Τουρκία παρουσιάζεται έτοιμη να προβεί σε στρατιωτικές ενέργειες, ακόμη και επιθετικές, εναντίον ενός κυρίαρχου κράτους-μέλους της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ.
Ο Tayfun και η Συμβολική του Χρήση
Ο βαλλιστικός πύραυλος Tayfun, ο οποίος δοκιμάστηκε επιτυχώς τον Οκτώβριο του 2022, έχει εμβέλεια 561 χιλιομέτρων και δύναται να πλήξει την Αθήνα μέσα σε 456 δευτερόλεπτα. Η ύπαρξη και μόνο αυτού του όπλου, σε συνδυασμό με τις δημόσιες απειλές του Τούρκου προέδρου, αλλάζει τους στρατηγικούς υπολογισμούς στην περιοχή. Η Άγκυρα δεν περιορίζεται πλέον μόνο στην προβολή ναυτικής ισχύος ή στη χρησιμοποίηση drones· προβάλλει τώρα και την ικανότητα στρατηγικού πλήγματος μεγάλου βεληνεκούς, γεγονός που εγείρει σημαντικά ερωτήματα ασφάλειας για την Ελλάδα και την Ε.Ε.
Αυτό που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερο προβληματισμό είναι η εργαλειοποίηση της στρατιωτικής τεχνολογίας ως μέσο εκφοβισμού. Ο Ερντογάν δεν παρουσιάζει τον Tayfun απλώς ως αμυντικό όπλο, τον περιγράφει ως εργαλείο πολιτικής πίεσης και εκφοβισμού, αποκαλύπτοντας έτσι μια νοοτροπία αυταρχικού ηγέτη που επιδιώκει την αναθεώρηση του status quo με στρατιωτικά μέσα.
Η Ευρωπαϊκή Αντίφαση: Eurofighter Typhoon προς Πώληση στην Τουρκία
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, προκαλεί αίσθηση, αν όχι σοκ, η πρόθεση ορισμένων ευρωπαϊκών κρατών να εγκρίνουν την πώληση των υπερσύγχρονων μαχητικών Eurofighter Typhoon στην Τουρκία. Το αεροσκάφος, σύμβολο τεχνολογικής ανωτερότητας στον ευρωπαϊκό χώρο, ενδέχεται να βρεθεί στα χέρια ενός καθεστώτος που όχι μόνο παραβιάζει καθημερινά τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα αλλά και απειλεί ανοιχτά με πόλεμο ένα κράτος-μέλος της Ε.Ε.
Η υποκρισία είναι κραυγαλέα: από τη μία, ευρωπαϊκές χώρες μιλούν για την ανάγκη σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, από την άλλη, συναινούν στην ενίσχυση της πολεμικής μηχανής ενός κράτους που επιδεικνύει επεκτατικές τάσεις. Δεν είναι δυνατόν να διακηρύσσεται η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη ενώ ταυτόχρονα υπονομεύεται έμπρακτα η ασφάλεια ενός ευρωπαϊκού κράτους μέσω της ενίσχυσης ενός επιθετικού γείτονα.
Πώς Πρέπει να Αντιδράσει η Ελλάδα και η Ε.Ε.
Η Ελλάδα, όπως είναι φυσικό, οφείλει να αντιδράσει σε διπλωματικό επίπεδο με τον πιο αποφασιστικό τρόπο. Η αντίδραση δεν μπορεί να περιοριστεί σε δηλώσεις διαμαρτυρίας. Οφείλει να εγείρει θέμα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και να απαιτήσει την ενεργοποίηση ρητρών πολιτικής συνοχής και αμυντικής αλληλεγγύης. Εάν η Τουρκία συνεχίσει την επιθετική της στάση, η Ε.Ε. οφείλει να παγώσει οποιαδήποτε μορφή αμυντικής συνεργασίας με την Άγκυρα και να εμποδίσει την προμήθεια στρατιωτικού υλικού.
Επιπλέον, η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει περαιτέρω στην ενίσχυση των αποτρεπτικών της δυνατοτήτων, χωρίς όμως να παρασυρθεί σε έναν άγονο ανταγωνισμό εξοπλισμών. Το ζητούμενο είναι η δημιουργία μιας αδιαπέραστης άμυνας, που θα συνδυάζει την τεχνολογική υπεροχή με τις διεθνείς συμμαχίες, ιδίως στο πλαίσιο του NATO και της Ε.Ε.
Η Τουρκία του Ερντογάν δεν είναι πλέον ένας απρόβλεπτος περιφερειακός παίκτης, είναι μια χώρα που προβάλλει στρατιωτική ισχύ ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής και απειλεί ευθέως με πόλεμο μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Σε αυτή την πραγματικότητα, η Ευρώπη δεν μπορεί να παραμένει θεατής. Η πρόθεση πώλησης Eurofighter Typhoon στην Άγκυρα συνιστά ιστορικό σφάλμα. Είναι η ώρα να αποφασίσει η Ευρώπη αν θέλει να είναι μια ένωση αρχών ή απλώς μια γεωπολιτική αγορά.
Η Ελλάδα οφείλει να υπενθυμίσει στους εταίρους της ότι η απειλή κατά της Αθήνας είναι απειλή κατά της Ευρώπης. Και όταν η απειλή φέρει το όνομα ενός πυραύλουTayfun, η απάντηση δεν μπορεί να είναι η πώληση ενός Typhoon.
Να θυμίσουμε ότι…
