by Γράφει: Ο Δημήτρης Απόκης*
Μετά την ομιλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη 80ή Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, όπου κάλεσε την Τουρκία να ανακαλέσει τη δήλωση «casus belli» και να τερματίσει την κατοχή της Κύπρου, και εν μέσω της πολυδιαφημισμένης επίσκεψης του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον Λευκό Οίκο την προηγούμενη ημέρα—όπου συναντήθηκε με τον Ντόναλντ Τραμπ για να διαχειριστεί τις τεταμένες σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας σχετικά με τις πωλήσεις F-35 και τις συμφωνίες με τη Ρωσία για την ενέργεια—ο δημόσιος και πολιτικός διάλογος στην Ελλάδα έχει εξελιχθεί σε μια ανούσια και ζημιογόνα για την πατρίδα διαδικασία.
Η προγραμματισμένη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στο περιθώριο της συνέλευσης ματαιώθηκε, με την Άγκυρα να επικαλείται χρονικούς περιορισμούς (αν και ο Ερντογάν βρήκε χρόνο να παραστεί σε γάμο). Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι επρόκειτο για ένα διπλωματικό φιάσκο, αποτέλεσμα μιας καταστροφικής εξωτερικής πολιτικής κατευνασμού, στερούμενης οιασδήποτε εθνικής στρατηγικής.
Η ζημιά όμως δεν σταματά εκεί, συνεχίζεται από το γεγονός ότι αντί αυτό να προκαλέσει μια ουσιαστική συζήτηση για το μέλλον της εξωτερικής πολιτικής της χώρας και τη διαμόρφωση μιας εθνικής στρατηγικής που θα μας βγάλει από την καταστροφική πορεία που μας έχει οδηγήσει η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης, αυτό που συμβαίνει είναι μια ανούσια συζήτηση, που μόνο για την ταμπακιέρα δεν μιλά.
Οι μισοί, σωστά, μιλούν για διπλωματικό, επιζήμιο για τη χώρα, διπλωματικό φιάσκο, ενώ οι σύμμαχοι της κυβέρνησης πλάθουν αφηγήσεις περί τουρκικών αποτυχιών—όπως τα νέα εμπόδια για τα F-35—ως απόδειξη της «ήττας» του Ερντογάν. Ακόμη και η προγραμματισμένη για τα μέσα Οκτωβρίου κοινοβουλευτική συζήτηση για την εξωτερική πολιτική κινδυνεύει να εκτραπεί σε παιχνίδι εντυπώσεων.
Αυτή η εμμονή, ακόμα και εάν έχει βάση, με το να κηρύσσουμε ότι «η Τουρκία έχασε» δεν είναι απλώς διανοητικά τεμπέλικη—είναι βαθιά επιζήμια. Παγιδεύει την Ελλάδα σε έναν αντιδραστικό, εκδικητικό κύκλο, εστιάζοντας σε εφήμερες νίκες, όπως μια ακυρωμένη χειραψία ή οι φιλικές χειρονομίες του Τραμπ προς τον Ερντογάν, αντί να αντιμετωπίζει τις σεισμικές αλλαγές που αναδιαμορφώνουν την παγκόσμια γεωπολιτική.
Η επιστροφή του Τραμπ ενισχύει έναν πολυπολικό κόσμο: ο βάλτος της Ουκρανίας συνεχίζεται, η Γάζα οδεύει σε πιθανή λύση με τον Ερντογάν στο τραπέζι των αποφάσεων, οι ενεργειακοί διάδρομοι αναδιατάσσονται και οι αναθεωρητικές δυνάμεις όπως η Ρωσία και η Κίνα διαβρώνουν τη δυτική ενότητα.
Η Τουρκία του Ερντογάν, ακάθεκτη, επιδιώκει έναν νεο-οθωμανικό αλυτρωτισμό—εξοπλίζοντας αντάρτες στη Συρία, αμφισβητώντας τις οριοθετήσεις στο Αιγαίο και φλερτάροντας με δεσμούς με τους BRICS—εκμεταλλευόμενη αυτό το χάος.
Ακόμη κι αν η Τουρκία σκοντάφτει (και το κάνει, με την οικονομία της να πλήττεται και τη διπλωματική της απομόνωση σε ορισμένα μέτωπα), το να χαιρόμαστε δεν προσφέρει καμία στρατηγική αξία. Μας τυφλώνει από το να δούμε κατάματα τις δικές μας αποτυχίες πολιτικής: μια «καταστροφική» αδράνεια που δίνει προτεραιότητα στις φωτογραφίες της ΕΕ αντί στην αποτροπή, αφήνοντας την Ελλάδα «παγιδευμένη σε διπλωματική ηρεμία» εν μέσω της αυξανόμενης τουρκικής επιθετικότητας. Ο πραγματικός κίνδυνος είναι η αποφυγή και η προσκόλληση στην αυταπάτη, ενώ το διεθνές σύστημα που γνωρίζαμε καταρρέει.
Απαιτείται επείγουσα στροφή: μια εθνική στρατηγική ασφάλειας, ρεαλιστική και πραγματιστική, συντονισμένη με αυτή την αστάθεια. Ενίσχυση συμμαχιών, επένδυση σε ασύμμετρες άμυνες (drones, κυβερνοασφάλεια) και καθορισμός κόκκινων γραμμών για το casus belli χωρίς ψευδαισθήσεις εύκολου διαλόγου.
Αν συνεχίσουμε να ασχολούμαστε με τις «απώλειες» του Ερντογάν, θυσιάζουμε το μέλλον. Αν αντιμετωπίσουμε την αναθεωρητική καταιγίδα κατά μέτωπο, η Ελλάδα θα αναδειχθεί ανθεκτική. Ήρθε η ώρα να σιωπήσουν οι επευφημίες και να διαμορφώσουμε εθνική στρατηγική, ειδάλλως κινδυνεύουμε με ανυπαρξία και απώλειες, σε έναν κόσμο που δεν περιμένει.
*Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
