by Γράφει: Ο Απόστολος Βρατσιώτης*
Ο Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Μιχάλης Πράσινος από τα Κατάπολα της Αμοργού από τις τάξεις των Εφέδρων, ο Μανιάτης Ταγματάρχης Παναγιώτης Μαντούβαλος, ο Συνταγματάρχης Μαρδοχαίος Φριζής και ο Συμιακός Υπολοχαγός Αλέξανδρος Διάκος είναι οι Πρώτοι νεκροί Έλληνες Αξιωματικοί κατά την Ιταλική επίθεση του 1940.
Ο Ταγματάρχης Μαντούβαλος έπεσε μαχόμενος στις 17 Νοεμβρίου 1940, Επικεφαλής του Τάγματος του, για την κατάληψη του Υψώματος 1878 του Μοράβα, κατά την προέλαση πρός την ϞΟΡΥΤΣΑ.
Ο Συνταγματάρχης Μαρδοχαίος Φριζής σκοτώνεται Έφιππος στην πρώτη γραμμή την 5η Δεκεμβρίου 1940, αρνούμενος να αφιππεύσει, κατά τη διάρκεια σφοδρού βομβαρδισμού των Ιταλών.
Ο Υπολοχαγός Διάκος σκοτώθηκε μαχόμενος την 1η Νοεμβρίου 1940, Επικεφαλής του λόχου του, φωνάζοντας : «Εμπρός παιδιά, για μιά Μεγάλη Ελλάδα και μίαν Ελεύθερη Δωδεκάνησο».
Ο Μαρδοχαίος ή Μορντεχάι Φριζής, είναι ο πρώτος Ανώτερος Αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού πού έπεσε στο μέτωπο του ‘40.
Υπήρξε ένας από τους 12.898 Ελληνοεβραίους που υπηρέτησαν στις Ένοπλες δυνάμεις το ’40.
Οι απώλειές τους ανήλθαν σε 513 νεκρούς και 3.743 τραυματίες.
Ως Επικεφαλής του Αποσπάσματος Αώου, αναχαίτισε την Ιταλική προέλαση της επίλεκτης μεραρχίας «Τζούλια».
Στις 5 Δεκεμβρίου 1940, βορειοανατολικά της Πρεμετής, ο Φριζής και οι άντρες του δέχθηκαν επίθεση από Ιταλικά αεροπλάνα.
Ο Φριζής έδωσε εντολή στους Στρατιώτες του να πέσουν στα χαρακώματα.
Για να μήν υπάρξει πανικός στους Στρατιώτες, ο ίδιος παρέμεινε καβάλα στο άλογό του και συνέχισε να τους εμψυχώνει.
Ως καβαλάρης έγινε εύκολος στόχος για τα εχθρικά αεροπλάνα.
Δέχτηκε βολές από το αεροπορικό πολυβόλο και έπειτα μία βόμβα τον αποτελείωσε.
Ο Φριζής γεννήθηκε την 1/1/1893 στη Χαλκίδα, από οικογένεια Ρωμανιωτών Εβραίων.
Το 1916 αποφοίτησε από τη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών.
Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Πολέμησε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (Μακεδονία), στην Ουκρανική Εκστρατεία (Κριμαία) και στη Μικρασιατική Εκστρατεία, όπου πιάστηκε αιχμάλωτος των τούρκων στη Σμύρνη.
Εκεί κινητοποιήθηκε η Ελληνοεβραϊκή κοινότητα και με έρανο συγκέντρωσαν χρηματικό ποσό για την αποφυλάκισή του.
Ο Φριζής επέλεξε να υπομείνει μαζί με τους Έλληνες Συμμαχητές του την κοινή μοίρα και αρνήθηκε τη χείρα βοηθείας που έτειναν σε αυτόν οι ομόθρησκοί του.
Δείγμα της Αφοσίωσης του στο Ελληνικό Έθνος είναι το γεγονός ότι, μόλις το έμαθε είπε : “ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ, ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ”.
Η εφημερίδα “Ελεύθερον Βήμα” έγραψε : “Ο πεσών εις το πεδίον της Τιμής Συνταγματάρχης Μαρδοχαίος Φριζής, Ισραηλίτης το Θρήσκευμα, αλλά βαθύτατα Έλλην το αίσθημα, υπήρξεν εκ των μάλλον διακεκριμένων Αξιωματικών του Στρατού μας, έσχε δέ την Υψίστην Τιμήν να είνε ο Πρώτος Ανώτερος Έλλην Βαθμούχος που έπεσεν εις το πεδίον της μάχης“.
Στις 16 Ιανουαρίου 1941, τα “Αθηναϊκά Νέα” συμπεριέλαβαν τον Φριζή στο “Πάνθεον των Ηρώων μας” διότι : “αψηφών τον θάνατον ωδήγησε τους Στρατιώτας του εις την Δόξαν και την Νίκην“.
